BAKI,TurkicWorld
Ali Sami Yən 20 may 1886-cı ildə İstanbulun Kandilli rayonunda anadan olub. O, Türk futbolunun əfsanəvi simalarından biri və Qalatasaray İdman Klubunun qurucusudur. O, yalnız futbolçu və məşqçi deyil, həm də Türk idmanının inkişafında mühüm rol oynamış bir liderdir.
Galatasaray Lisesində təhsil alarkən, məktəb yoldaşları ilə 1905-ci ildə Galatasaray İdman Klubunu qurmuşdur. Bu, sadəcə bir futbol klubu deyil, həm də Türk idmanının inkişafına və Türk gəncliyinin sağlam yaşam tərzinin təşviqinə yönəlmiş bir layihə idi. Ali Sami Yən və onun yoldaşları, bu klubu qurarkən məqsəd yalnız futbol deyil, həm də idman fəaliyyətlərinin birləşdirilməsi və yayılması idi.
Ali Sami Yən, futbolçu olaraq Qalatasarayda mərkəz oyunçusu kimi fəaliyyət göstərmişdir. Hətta ilk illərində bu komanda ilə İstanbul və digər bölgələrdəki müxtəlif komandalarla rəqabətə girərək təcrübə qazanmışdır. Ancaq 1907-ci ildə oynanan Kadıköy ilə matçda ayağının qırılması, onun futbolçu karyerasına son qoymuşdur. Bu hadisə, o dövrün idman şəraitində futbolçuların qarşılaşdığı riskləri göstərən bir nümunə olmuşdur.
Futbolçu karyerası bitdikdən sonra Ali Sami Yən, məşqçilik və idman rəhbərliyi sahələrində fəaliyyətini davam etdirmişdir. O, Türkiyə milli futbol komandasının ilk məşqçisi olmuşdur. 1923-cü ildə, Türkiyə Respublikasının ilk illərində, Rumaniya ilə oynanan ilk milli oyun üçün komandaya rəhbərlik etmişdir. Bu, onun həm də milli futbolun inkişafında mühüm bir mərhələ yaratdığını göstərir.
Ali Sami Yən yalnız futbol deyil, həm də digər idman sahələrində də böyük töhfələr vermişdir. O, Türkiyə İdman Cəmiyyətləri İttifaqının (TİCİ) qurucularından biri olmuş, bir neçə il bu qurumun prezidentliyini etmişdir. Eyni zamanda, 1924-cü ildə Paris Olimpiadasına qatılan Türkiyə idman heyətinin rəhbəri olmuşdur.
Ali Sami Yən yalnız idmanla məşğul olmamış, həm də idman mədəniyyəti və tarixi ilə bağlı əhəmiyyətli əsərlər yazmışdır. 1911-ci ildə Türkiyənin ilk idman muzeyini qurmuş və burada Türk idmanının tarixini işıqlandırmışdır. Həmçinin 1927-ci ildə "Futbolun Kitabı" adlı əsərini nəşr etdirmişdir. Bu əsər, futbolun nəzəri tərəflərini və praktikasını geniş şəkildə təhlil edən bir əsərdir və Türk futbolunun inkişafı üçün bir növ bələdçi olmuşdur.
Ali Sami Yən, 29 iyul 1951-ci ildə vəfat etmişdir. Ölümündən sonra onun adı və mirası hələ də Türk futbolunda böyük əhəmiyyət daşıyır. Qalatasarayın Mecidiyeköy-dəki stadionu onun adını daşıyır və bu, onun idmana verdiyi töhfələrin əbədi xatirəsi olaraq qalır.
O, idman sahəsindəki bu xidmətlərinə görə, təkcə Qalatasarayın deyil, həm də bütün Türk idmanının əfsanəvi şəxsiyyətlərindən biri olaraq tarixə düşmüşdür.
