BAKI, TurkicWorld
Elm adamları yüksək qan təzyiqi (hipertoniya), atrial fibrilasiya (ürək ritminin pozulması) və siqaret çəkməyin insult riskini və şiddətini əhəmiyyətli dərəcədə artırdığını müəyyən ediblər. Araşdırma, xüsusilə yüksək təzyiqin nəzarət altında saxlanmasının ağır və əlilliyə səbəb ola biləcək insultların qarşısını almaqda həlledici rol oynadığını vurğulayır.
Amerikan Neyrologiya Akademiyasının "Neurology" adlı tibb jurnalında dərc edilən tədqiqatda, bəzi sağlamlıq problemləri və vərdişlərin təkcə insulta səbəb olmadığı, həm də bu faktorlara malik olan insanlarda insultun daha ağır keçdiyi qeyd olunur.
İrlandiyanın Qolvey Universitetindən tədqiqatın aparıcı müəllifi Dr. Catriona Reddin bildirib ki, "İnsult əlilliyə və ya ölümə səbəb ola bilər, lakin insanların həyat tərzi dəyişiklikləri və ya dərman müalicəsi ilə idarə edə biləcəyi bir çox risk faktorları mövcuddur".
"Nəticələrimiz insult risk faktorlarının – xüsusilə yüksək təzyiqin, atrial fibrilasiyanın və siqaretin idarə olunmasının ağır insultları qarşısını almaqda nə qədər vacib olduğunu göstərir", – deyə o əlavə edib.
Tədqiqat 32 ölkədən 26,948 nəfəri əhatə edib, iştirakçıların orta yaşı 62 olub. Bu şəxslərin yarısı insult keçirmiş, yarısı isə insult keçirməmiş insanlardan ibarət olub.
4,848 nəfər ağır insult keçirdiyi halda, 8,612 nəfərin yüngül və orta dərəcədə insult keçirdiyi müəyyən edilib.
Ağır insult – insanın hərəkət edə bilməməsi, şəxsi baxım üçün yardıma ehtiyac duyması və hətta daimi tibb bacısı nəzarətinə ehtiyac duyacaq qədər ciddi vəziyyətlər kimi təsnif edilib.
Yüngül və orta dərəcədə insult – şəxsin bəzi əlamətlər hiss etməsi, lakin köməksiz hərəkət edə bilməsi və şəxsi baxımda az miqdarda yardıma ehtiyac duyması kimi müəyyən olunub.
Tədqiqatçılar aşağıdakı 10 əsas insult risk faktorunu araşdırıb:
- Yüksək qan təzyiqi (140/90 mmHg və yuxarı)
- Atrial fibrilasiya (ürək ritminin pozulması)
- Diabet
- Yüksək xolesterol
- Siqaret çəkmək
- Alkoqol istifadəsi
- Düzgün olmayan qidalanma
- Fiziki hərəkətsizlik
- Psixoloji və sosial stress
- Aşırı qarın piylənməsi (bel-basen nisbəti ilə ölçülür)
Bu faktorlar insult keçirməyən insanlarla müqayisədə ağır insult keçirən insanlarda daha çox qeydə alınıb.
Ağır insult keçirənlərin 74%-i, yüngül və orta dərəcəli insult keçirənlərin isə 72%-i yüksək qan təzyiqindən əziyyət çəkirdi.
Atrial fibrilasiyası olan şəxslərin 11%-i ağır insult keçirib, yüngül və orta dərəcəli insult keçirənlər arasında bu nisbət 9% olub.
Hər iki qrupda insult keçirənlərin 30%-i aktiv siqaret çəkənlər idi.
Tədqiqatçılar, yüksək qan təzyiqi olan insanların yüksək təzyiqi olmayan insanlara nisbətən ağır insult keçirmə ehtimalının 3.2 dəfə, yüngül və orta dərəcədə insult keçirmə ehtimalının isə 2.9 dəfə yüksək olduğunu müəyyən ediblər.
