Bakı, TurkicWorld
Osman Hamdi bəy Türk (1842-1910) rəssamlıq sənətinin banilərindən biri, məşhur "Tısbağa Təlimçisi" əsərinin müəllifidir.
Osmanlı İmperiyası dövründə çoxşaxəli fəaliyyəti ilə tanınan rəssam, arxeoloq, muzey kuratoru və dövlət xadimi olub. O, Sanayi-i Nefise Mekteb-i Alisi (indiki Memar Sinan Gözəl Sənətlər Universiteti) və İstanbul Arxeologiya Muzeylərinin qurucusu olmaqla yanaşı, türk rəssamlıq sənətində fiqurlu kompozisiyaların əsasını qoymuşdur.
Osman Hamdi bəy 1842-ci ildə İstanbulda dünyaya gəlmişdir. Vəzir İbrahim Edhem Paşanın böyük oğlu olan Osman Hamdi, ilk təhsilini Beşiktaşda almış və 1857-ci ildə hüquq təhsili üçün Parisə göndərilmişdir. Lakin rəssamlıq və incəsənətə olan marağı səbəbilə hüquq təhsilini davam etdirməklə yanaşı, Paris İncəsənət Məktəbində rəsm dərsləri almış və Jan-Leon Gérôme kimi tanınmış rəssamların emalatxanalarında çalışmışdır.
Osman Hamdi bəyin dövlət qulluğu və incəsənət sahəsində fəaliyyəti çoxşaxəlidir.
Rəssamlıq
Osmanlı rəssamlıq sənətində fiqurlu kompozisiyanı tətbiq etmiş ilk sənətkarlardan biridir. Ən tanınmış əsəri "Tısbağa Təlimçisi"dir. O, əsərlərində Şərqin və türk sənətinin gözəlliklərini təsvir etmiş, figurları memarlıq elementləri ilə harmoniyada təqdim etmişdir.
Türk rəssamlıq tarixinin ən məşhur əsəri olan "Tısbağa Təlimçisi" iki fərqli versiyada çəkilib (1906 və 1907-ci illərdə). Bu əsər Osman Hamdinin yetkinlik dövrü sənətini təmsil edir. Tablo tısbağaların çevrəsində oturan, ney ilə onları "təlim edən" bir kişi obrazını təsvir edir. Əsər tənqidi baxımdan Osmanlı cəmiyyətinin yeniləşmə çətinliklərini simvolizə edir.
1880-ci ildə çəkilmiş "Quran oxuyan qadın" əsəri, Osman Hamdinin Şərq memarlıq elementləri və incəsənət motivlərini əks etdirən ən önəmli işlərindən biridir. Tablo, Şərq incəsənətinin detalları ilə zəngin olan bir məkanda Quran oxuyan qadını təsvir edir.
"Çəhrayı papaq"əsəri, Osman Hamdinin qızı Nazlının portretidir. Əsərdə Nazlı Avropa tərzində geyinib və çəhrayı papaqla təsvir olunub. Rəsm Osman Hamdinin Avropa sənətinə və texnikasına inteqrasiyasını göstərir.
1906-cı ildə çəkilən "Mimozalı Qadın" tablosu, Osman Hamdinin həyat yoldaşı Nailə xanımı təsvir edir. Əsər Avropa sənətinin incəliklərini əks etdirir və şərqşünaslıq üslubundan uzaq bir yanaşma nümayiş etdirir.
1910-cu ildə çəkilən "Naile xanımın portreti " tablosunda Osman Hamdinin həyat yoldaşı Nailə xanım təsvir edilmişdir. Sakit və düşüncəli yanaşma ilə çəkilmiş bu tablo, Osman Hamdinin realist və incə texnikasını ortaya qoyur.
Arxeologiya və Muzeyşünaslıq
Osman Hamdi bəy, İstanbul Arxeologiya Muzeylərini təsis edərək, Osmanlı sərhədləri daxilində tarixi və bədii dəyərə malik əsərlərin toplanmasını təmin etmişdir. O, Sidon qazıntılarında "İsgəndər" və "Ağlayan Qızlar" sarkofaqlarının tapılmasında iştirak etmişdir.
Təhsil
O, 1883-cü ildə Gözəl Sənətlər Məktəbini quraraq türk sənətkarlığının inkişafına böyük töhfə vermişdir.
O, eyni zamanda, türk mədəniyyətini qorumaq və qədim əsərlərin xaricə çıxarılmasının qarşısını almaq üçün hüquqi tənzimləmələr etmişdir. 1884-cü ildə qəbul edilən Asar-ı Atikə Əsasnaməsi bu sahədə mühüm bir addım olmuşdur.
Osman Hamdi bəy 24 fevral 1910-cu ildə İstanbulda dünyasını dəyişmişdir. Vəsiyyətinə uyğun olaraq Eskihisarda bağ evinin arxasındakı meşəlik ərazidə dəfn edilmişdir. Onun əsərləri və qurduğu muzeylər bugünkü Türkiyədə incəsənət və mədəniyyətin qorunub saxlanılmasında mühüm rol oynayır.
