Bakı, TurkicWorld
Astronomlar kainatda indiyə qədər müşahidə olunmayan sirli bir kosmik partlayış aşkar ediblər.
TurkicWorld AzerVoice -ə istinadən xəbər verir ki, EP240408a adlanan bu hadisə 2024-cü il aprelin 8-də Eynşteyn zondu rentgen kosmik teleskopu tərəfindən qeydə alınıb. İlk baxışdan adi qamma-şüa partlayışına bənzəsə də, daha detallı müşahidələr onun heç bir məlum kosmik hadisə ilə tam uyğun gəlmədiyini ortaya qoyub.
Karnegi Mellon Universitetinin astronomu Brendan O'Konnor bildirib ki, nəzəriyyəyə görə, partlayışın səbəbi orta ölçülü qara dəliyin ağ cırtdanı parçalaması ola bilər. Ulduzun udulması nəticəsində yüksək sürətli maddə jeti yaranıb və birbaşa Yerə yönəldildiyi üçün hadisə daha parlaq görünə bilər.
Bu cür hadisələr gelgit pozulması hadisələri (TDE) kimi tanınır. Bəzi hallarda qara dəliyin qütblərindən güclü maddə reaktivləri atılır və onlar Yerə doğru istiqamətlənərsə, olduqca parlaq siqnal yaradır. EP240408a 10 saniyə ərzində güclü rentgen şüaları saçıb, dörd gün ərzində parlaq qalıb və bir gün ərzində sürətlə sönüb. Bu, tipik qamma-şüa partlayışlarından uzun, lakin digər məlum kosmik hadisələr üçün kifayət qədər uzun deyil.
Ən təəccüblü məqam isə bu qədər parlaq rentgen partlayışından sonra heç bir radio dalğasının qeydə alınmamasıdır. Adətən belə güclü hadisələr radio siqnalları da yaradır. Çox Böyük Array (VLA) teleskopu hadisədən 11, 158 və 258 gün sonra üç dəfə müşahidə aparsa da, heç bir radio emissiyası aşkarlanmayıb.
O'Connor bu vəziyyəti çox qəribə adlandıraraq bildirib ki, belə parlaq hadisələrin güclü radio siqnalları yayması gözlənilir. Alimlər EP240408a-nın nə olduğunu dəqiqləşdirmək üçün müşahidələrini davam etdirirlər. Əgər yaxın günlərdə radio siqnalları qeydə alınarsa, mövcud nəzəriyyələr təsdiqlənəcək. Əks halda, bu, yeni bir qamma-şüa partlayışı növü və ya tamamilə fərqli bir kosmik hadisənin kəşfi ola bilər.
