Bakı, TurkicWorld
Bizim bu gün bildiyimiz hər şey alimlərin və ixtiraçıların kəşfləri sayəsində yaranmışdır.
Onların hər biri müxtəlif mövzularda ixtiralar taparaq, bizi günümüz müasir texnologiyasına, həyat tərzinə və avadanlıqlara gətirib. Onların bəziləri həyatını həsr etdiyi ixtira və ya ideyanın yanlış olduğunu həyatda ikən anlayıb, bəziləri isə doğru olub-olmadığını sübut edə bilməyərək dünyadan köçüb. Amma elə ixtiraçılar da var ki, elə öz ixtiraları onların həyatı bahasına başa gəlib.
Tomas Endryus (Titanik baş mühəndisi)
Tomas Endryus "batmaz gəmi" kimi tanınan Titanik-in baş mühəndisi olub. O, gəminin təhlükəsizlik sistemlərini artırmaq üçün bir sıra təkliflər edib, o cümlədən qoşa dəri sisteminin istifadəsi və gəmidə 46 xilasedici qayığın olması. Lakin layihənin büdcəsi məhdudlaşdırıldığı üçün bu təkliflər tam həyata keçirilməyib və gəmi yalnız 20 xilasedici qayıqla təchiz edilib. 1912-ci ilin aprelin 15-də Titanik aysberqə çırpılaraq batıb. Endryus son ana qədər sərnişinləri xilas etməyə çalışıb və gəmini tərk etməkdən imtina edərək, öz ixtirasının qurbanı olub
Uilyam Bullok (Mətbəə ixtiraçısı)
Uilyam Bullok müasir mətbəə texnologiyasının banilərindən biri olub. Onun icad etdiyi döner mətbəə maşını çap prosesində inqilab yaradıb. Təəssüf ki, onun yaratdığı texnologiya həyatı bahasına başa gəlib. 1867-ci ildə bir mətbəə maşını quraşdırarkən ayağı mexanizmin arasına ilişib və yaranan zədədən qanqrena yaranıb. Ayağının amputasiya olunması üçün əməliyyat edilsə də, əməliyyat zamanı yaranan fəsadlar səbəbindən dünyasını dəyişib.
Louis Slotin (Nüvə fizikası üzrə tədqiqatçı)
Amerikalı fizik Louis Slotin Manhetten Layihəsinin əsas tədqiqatçılarından biri olub. Müharibədən sonra nüvə materialları üzərində təcrübələrinə davam edib. 1946-cı ildə bir təcrübə zamanı, plutonium nüvəsinin qeyri-sabit hala gəlməsi ilə yüksək miqdarda radiasiya yayılıb. Slotin dərhal reaksiyanı dayandırmağa çalışıb, lakin zəhər artıq onun bədəninə yayılıb. Hadisədən cəmi 9 gün sonra ağır radiasiya xəstəliyindən vəfat edib.
Sylvester H. Roper (İlk motosikletin ixtiraçısı)
Sylvester Roper buxar mühərrikli ilk motosikleti icad edib. Onun icad etdiyi nəqliyyat vasitəsi müasir motosikletlərin ilkin forması olub. 1896-cı ildə bir sınaq sürüşü zamanı nəqliyyat vasitəsinə nəzarəti itirib və qəza nəticəsində həyatını itirib. Ölüm səbəbi kimi infarkt qeyd edilib, lakin infarktın qəza öncəsi, yoxsa sonrası baş verdiyi bilinmir.
Mari Küri (Radiasiya tədqiqatçısı)
Mari Küri iki dəfə Nobel mükafatı qazanan ilk şəxs olub və radioaktivlik sahəsində apardığı tədqiqatlarla elm tarixində iz buraxıb. Rentgen texnologiyasının inkişafına da töhfə verən Küri öz işində radioaktiv maddələrlə uzun müddət təmasda olduğu üçün qan xərçənginə tutulub. 1934-cü ildə dünyasını dəyişən Küri, radiasiyanın təhlükələri barədə məlumatın hələ mövcud olmadığı bir dövrdə çalışıb.
Maks Valier (Raket mühəndisi)
Raket texnologiyasının öncüllərindən olan Maks Valier bərk və maye yanacaq texnologiyalarını inkişaf etdirib. Onun məqsədi təhlükəsiz və effektiv raket daşıyıcısı hazırlamaq olub. Bir təcrübə zamanı mühərrikdə baş verən partlayış nəticəsində üzərinə raket hissələri düşüb və dərhal dünyasını dəyişib.
Aleksandr Boqdanov (Qanköçürmə tədqiqatçısı)
Boqdanov qanköçürmə ilə bağlı tədqiqatlar apararaq, qocalmanın qarşısını almağın mümkün olduğunu düşünüb. Öz təcrübələrində iştirak edərək, şagirdlərindən birindən qan köçürüb. Təəssüf ki, şagirdin qanında malyariya və vərəm bakteriyaları olduğu üçün yoluxub və 1928-ci ildə vəfat edib.
Thomas Midgley Jr. (Kimyaçı və mühəndis)
Thomas Midgley tetraetil qurğuşun və xloroflorokarbon qazını kəşf edən şəxs kimi tanınır. Bu maddələr sənaye inqilabında əhəmiyyətli rol oynasa da, sonradan ətraf mühitə ciddi ziyan verdiyi məlum olub. Midgley poliomielitə tutulduqdan sonra özünü yataqda qaldırmaq üçün mexaniki sistem icad edib. Təəssüf ki, bir gün sistemin kəndirlərinə dolaşaraq boğularaq ölüb.
Henri Smolinski (Uçan avtomobil ixtiraçısı)
Henri Smolinski, avtomobil və təyyarə texnologiyalarını birləşdirərək uçan avtomobil prototipi hazırlayıb. 1973-cü ildə keçirilən sınaq uçuşu zamanı cihazın mexaniki qüsurları səbəbindən qəzaya uğrayıb və həyatını itirib.
Van Hu (Kosmos pioneri)
16-cı əsrdə yaşamış Van Hu kosmosa getmək istəyən ilk insanlardan biri olub. Atəşfəşanlıqla dolu bambuk kreslodan istifadə edərək kosmosa uçmağa çalışıb. Təcrübə zamanı böyük partlayış baş verib. Bundan sonra heç kim Wan Hu və ya onun kreslosunu görməyib. Van Hu-nun yanaraq külə döndüyündən daha çox insan onun Aya uçduğuna inanır. Əfsanəyə görə, Aydakı bir krater də onun şərəfinə adlandırılıb.
