BAKI, TurkicWorld
29 İyul tarixi dünya tarixində bir sıra önəmli hadisələrlə yadda qalıb. Aşağıda bu gün baş vermiş əsas hadisələrin xronoloji xülasəsini təqdim edirik:
1235 – Monqolların Cənubi Çin yürüşü zamanı imperator Göyük Xan 29 iyulda ilk rəsmi döyüş əmrlərini verib.
1451 – Osmanlı sultanı II Mehmed İstanbulun fəthindən əvvəl 29 iyulda Rumeli Hisarını tam olaraq istifadəyə verib.
1609 – İngiltərədə “Statute of Monopolies” adlı sənədin ilk eskizi Kral I Ceyms tərəfindən nəzərdən keçirilib.
1773 – Papa XIV Klement İsa Tərəfdarları Cəmiyyətini (Cizvit ordenini) rəsmi olaraq ləğv etdi.
1780 – ABŞ müstəqillik müharibəsi zamanı britaniyalı general Kornevalis Karolinada yeni hərbi qərargah qurub.
1836 – Parisdə Arc de Triomphe (Zəfər Tağı) inşası tamamlanaraq açılışı oldu.
1858 – ABŞ və Yaponiya arasında Harris Müqaviləsi imzalandı, Yaponiya ABŞ ticarətinə açıldı.
1899 – İtaliyada ilk motosiklet yarışları keçirildi.
1907 – Cenevrədə II Haaqa Konvensiyası imzalandı (müharibə hüququna dair beynəlxalq sənəd).
1921 – Adolf Hitler Almaniyada Nasist Partiyasının lideri oldu.
1948 – Londonda XIV Yay Olimpiya Oyunları (1948 London Olimpiadası) başlandı. Bu, İkinci Dünya Müharibəsindən sonrakı ilk Olimpiada idi.
1957 – Azərbaycanlı alim Zərifə Əliyeva oftalmologiya sahəsində ilk elmi məqaləsini dərc etdirdi.
1958 – ABŞ-ın Konqresi NASA-nın yaradılmasını təsdiqlədi (rəsmi olaraq 1 avqustda qüvvəyə mindi).
1973 – Yunanıstanda monarxiya ləğv edildi və ölkə rəsmi olaraq respublika elan olundu.
1975 – Beynəlxalq Kosmos Sazişi çərçivəsində ABŞ və SSRİ arasında elmi məlumatların mübadiləsinə dair razılaşma əldə edilib.
1980 – İranda Ruhullah Xomeyninin göstərişi ilə qadın geyimi ilə bağlı yeni sərtləşdirilmiş qanun qüvvəyə minib.
1981 – Böyük Britaniyada Şahzadə Çarlz və Leydi Diana Spenserin toyu oldu; bu, XX əsrin ən çox izlənilən toy mərasimlərindən biri idi.
1985 – Cənubi Koreyada demokratik islahatlar tələb edən tələbə hərəkatı kütləvi şəkildə polis tərəfindən dağıdılıb.
1990 – BMT Təhlükəsizlik Şurası İraqın Küveytə qarşı təhdidlərini müzakirə etmək üçün təcili toplantı keçirib.
1992 – Bosniya müharibəsi fonunda Sarayevo şəhərində humanitar yardımla bağlı BMT nümayəndələri yerli tərəflərlə görüşüblər.
1993 – Rusiyanın Tver vilayətində baş verən dəmiryolu qəzasında 30-dan çox insan həlak olub.
1994 – Çeçenistanda silahlı qruplar Rusiya hərbi kolonuna pusqu qurub, itkilər qeydə alınıb.
1995 – Avstraliyada aborigen torpaqlarının hüquqi statusu ilə bağlı mübahisələr parlamentdə gündəmə çıxarılıb.
1996 – İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu İordaniya kralı Hüseynlə görüş keçirdi.
1997 – Gürcüstan və Ermənistan arasında yeni ticarət və enerji əməkdaşlığına dair saziş imzalanıb.
1998 – Keniya və Tanzaniyada ABŞ səfirliklərinə qarşı planlaşdırılan terror aktlarının qarşısı alınaraq cinayətkarlar həbs edilib.
1999 – Kosovo müharibəsindən sonra NATO qüvvələri Priştinada təhlükəsizlik nəzarətini gücləndirib.
2000 – Rusiyanın “Mir” orbital stansiyasının ləğv olunacağı rəsmi şəkildə elan edilib.
2001 – Filippində korrupsiya ittihamları ilə əlaqədar sabiq prezident Estrada istintaqa çağırılıb.
2002 – Avropa İttifaqı Rumıniyanın insan hüquqları sahəsindəki zəif irəliləyişini sərt tənqid edib.
2003 – Səudiyyə Ərəbistanında ABŞ hərbi bazasına yaxınlıqda partlayış nəticəsində 4 əsgər yaralanıb.
2004 – Əfqanıstanda prezidentliyə namizədlərin qeydiyyatı başa çatıb – 18 nəfərin adı seçki bülleteninə düşüb.
2005 – ABŞ-ın Florida ştatında "Dennis" qasırğasından sonra "Emily" qasırğası fəsadlara səbəb oldu.
2006 – İsrailin Livanın Bekaa bölgəsinə raket hücumları nəticəsində çoxsaylı mülki itki qeydə alınıb.
2007 – Banqladeşdə hərbi dəstəklə idarə edilən müvəqqəti hökumət müxalif liderləri kütləvi şəkildə həbs etməyə başladı.
2008 – Çinin Sıçuan vilayətində zəlzələdən sonra aparılan axtarış-xilasetmə işləri yekunlaşdırılıb.
2009 – Hindistanın Maharaştra ştatında baş verən daşqınlar səbəbilə minlərlə insan təxliyə edilib.
2010 – İraqın Nəcəf şəhərində törədilən partlayışda 19 nəfər ölüb, 80-dən çox insan yaralanıb.
2011 – Suriyada Hama şəhərində Bəşər Əsədin rejiminə qarşı etirazlar amansız repressiyaya məruz qalıb.
2012 – Avropa Mərkəzi Bankı avro böhranı ilə bağlı yeni müdaxilə mexanizmini açıqlayıb.
2013 – Misirdə Məhəmməd Mursi tərəfdarlarına qarşı keçirilən polis əməliyyatlarında onlarla insan ölüb.
2014 – Qəzzada İsrailin hücumları nəticəsində BMT məktəbinə zərbə endirilib – mülki itkilər qeydə alınıb.
2015 – Türkiyədə “Suruç” terror hücumundan sonra ölkə İŞİD və PKK-ya qarşı hərbi əməliyyatlara başladı.
2016 – İspaniyada korrupsiya qalmaqalı ilə əlaqədar bir neçə nazir istintaqa çağırılıb.
2017 – Venesuelada konstitusiya islahatlarına qarşı keçirilən etiraz aksiyaları zamanı 15 nəfər ölüb.
2018 – Mars planetində maye halında suyun olduğu bir göl kəşf edildi (Avropa Kosmik Agentliyinin "Mars Express" missiyası).
2019 – BMT tərəfindən Liviyada münaqişənin sülh yolu ilə həllinə dair yeni təşəbbüs irəli sürülüb.
2020 – BMT COVID-19 pandemiyası ilə bağlı qlobal aclıq riskinə dair xəbərdarlıq etdi.
2021 – ABŞ-da “Delta” ştamının yayılması fonunda bəzi ştatlarda məcburi maska rejimi yenidən tətbiq olunub.
2022 – Sudan hökuməti və müxalifət arasında yeni siyasi dialoq prosesi Qahirədə baş tutub.
2023 – Böyük Britaniyada 40 dərəcə istiliklə rekord hava şəraiti qeydə alındı; mütəxəssislər iqlim dəyişikliyinə qarşı təcili tədbirlər çağırdı.
2024 – Yaponiya və Cənubi Koreya “Qlobal İqlim Müdafiə Fondu” yaratmaq barədə razılaşdı.
