BAKI, TurkicWorld
Novruz Bayramı min illərdir geniş coğrafiyada qeyd edilən yazın və yeni ilin rəmzidir.
TurkicWorld AzerVoice-ə istinadən xəbər verir ki, Adriatikdən Çinə qədər böyük bir ərazidə qeyd olunan Novruz, türklər arasında baharın gəlişinin, təbiətin yenilənməsinin və birlik ruhunun simvolu kimi qəbul edilir. Bayramın kökləri eramızdan əvvəlki dövrlərə gedib çıxır və nəsildən-nəslə ötürülən zəngin ənənələrlə davam edir.
Novruzun əsas ayinlərinə evlərin təmizlənməsi, yeni paltar geyinmək, ocaq yandırmaq, su ilə təmizlik ritualı keçirmək, yumurta boyamaq, idman yarışları təşkil etmək, şeir və mahnılarla bayramı qeyd etmək daxildir. Bundan əlavə, qəbiristanlıqların ziyarət edilməsi əcdadlara hörmətin bir ifadəsi kimi qəbul edilir. İnsanlar bir-birlərinə hədiyyələr verir, süfrələrini bərəkətli yeməklərlə bəzəyir və mehribanlıq nümayiş etdirirlər.
Bayramın mühüm ənənələrindən biri də dörd çərşənbənin qeyd olunmasıdır. Novruzdan əvvəl gələn hər çərşənbə təbiətin bir ünsürünü təmsil edir və onların xüsusi mənaları var:
Su Çərşənbəsi - Su təmizliyin və həyatın başlanğıcının rəmzidir. İnsanlar su ilə yuyunaraq, köhnə ilin ağırlığını geridə qoyurlar.
Od Çərşənbəsi - Od çərşənbəsində tonqallar qalanır, insanlar onun üzərindən atılaraq pis enerjidən təmizləndiklərinə inanırlar.
Yel Çərşənbəsi - Bu çərşənbə təbiətin canlanmasını və yazın yaxınlaşmasını bildirir. Küləklərin oyanması, havanın istiləşməsi qeyd olunur.
Torpaq Çərşənbəsi - Ən son çərşənbə torpağın oyanması və məhsuldarlığın başlanğıcı ilə əlaqələndirilir. İnsanlar torpağa toxum səpir, yeni həyatın başlanmasını qeyd edirlər.
Azərbaycanda Novruz bayramı geniş və təmtəraqlı şəkildə qeyd edilir. Küçələrdə xalq oyunları, musiqi və rəqs proqramları təşkil edilir. Kosa və Keçəl kimi ənənəvi Novruz personajları uşaqları əyləndirir, müxtəlif tamaşalar göstərilir. Süfrələrdə əsasən səməni, paxlava, şəkərbura, qoğal kimi Novruza məxsus şirniyyatlar olur. İnsanlar evlərini təmizləyir, yeni il üçün dualar edirlər. Bayram axşamı hər ailə birlikdə süfrə arxasına toplaşır, Novruzun rəmzi olan səməni süfrənin bəzəyi kimi qoyulur.
Ege Universitetinin professoru Alimcan İnayet Novruzun türk dünyasını birləşdirən mədəni bir körpü olduğunu vurğulayaraq, onun qardaşlıq və dostluğun möhkəmləndirilməsində mühüm rol oynadığını bildirib.
Qeyd edək ki, Novruz UNESCO-nun qeyri-maddi mədəni irs siyahısına daxil edilib və hər il müxtəlif türk və müsəlman ölkələrində böyük təntənə ilə qeyd olunur.
