BAKI, TurkicWorld , Azər Hüseynov Tarixçi, İstanbul Zaim Universitetinin Tarix və Mədəniyyət Bölümü Doktorantı, Qafqaz Etno-Sosial Araşdırmalar Mərkəzinin eksperti, xüsusi olaraq TurkicWorld üçün
Dünya siyasi tarixində müxtəlif siyasi cərəyanlar və istiqamətlər mövcuddur. Bu cərəyanların bir qismi dövlətçilik və milliyyətçiliklə, digər bir qismi isə müxtəlif -izmlər ilə əlaqəlidir. Bir qisim siyasi düşüncə isə dinlərə əsaslanaraq fəaliyyət göstərir. Məsələn, Avropada xristian-demokratik düşüncələr mövcuddur. Eyni zamanda, Şərqdə, xüsusilə 1923-cü ildən sonra Osmanlı İmperiyasının çöküşü ilə yeni bir İslamçı siyasi cərəyan meydana çıxmışdır. Bu cərəyanın müxtəlif məktəbləri mövcuddur və hər birinin özünəməxsus xüsusiyyətləri vardır.
Türk İslamçılığı, bu cərəyanlar arasında xüsusilə dövlətçilik və millətçilik məsələlərinə daha çox önəm verir. Türk İslamçıları köklərini əsasən dövlətçilik və millətçilik təməllərində axtarır və bu düşüncələri uyğun şəkildə birləşdirir. Lakin ərəb İslamçılığı və ya Hindistan İslamçılığı tamamilə fərqli bir xətt üzrə inkişaf etmişdir. Bu məktəblər, məsələləri dövlətə deyil, daha çox dini mətnlərə - Qurana və Sünnətə qaytarıb, bu mətnlərə əsaslanaraq yönəlir.
Türk İslamçılığı, özünün dövlətçilik və millətçilik prinsiplərinə görə, digər İslam dünyasında fəaliyyət göstərən düşüncələrdən müəyyən dərəcədə fərqlənir. Belə ki, Türk İslamçılığı, xüsusilə dövlət qurumlarına malik olduğu üçün daha çox dövlətçi və millətçi bir xətt izləyir. Bu, onu dünyanın digər bölgələrində fəaliyyət göstərən İslamçı düşüncələrdən ayırır və onlara təsir edir. Türk İslamçılığı, dövlət və millətçilik məsələlərini birləşdirərək, həm milli kimliyin qorunmasını, həm də dövlətin möhkəmləndirilməsini hədəfləyir. Bu yanaşma, Türk İslamçılığının ulusal və millətçi xəttinə xüsusi bir yer ayırır və bu ideoloji təməl, digər İslamçı cərəyanlarda da müəyyən təsir yaratmışdır.
Beləliklə, Türk İslamçılığı yalnız özəlliklə milli və dövlətçi ideyalarını gücləndirmək məqsədini güdmür, həm də İslam düşüncələrinin bu prinsiplərlə harmoniya içində birləşməsini təmin etməyə çalışır. Bu, ona həm yerli, həm də beynəlxalq siyasi arenada geniş təsir imkanları yaratmışdır.
