Ўзбекистоннинг иккиламчи автомобиль бозори таҳлил қилинди. Давлат статистика қўмитаси маълумотларига кўра, ўтган йили юртимизда автомобиллар сони 14,5 фоизга ошган. Ҳар 100 оилага ўртача 50 та автомобиль тўғри келади.
UzAvto маҳаллий бренднинг иккиламчи автомобиль бозорида етакчи бўлиб қолмоқда. 2021 йилнинг июль-октябрь ойларида ушбу маркадаги автомобиллар бозорнинг 67,7 фоизини эгаллаган. Иккинчи ўринда ВАЗ маркаси (LADA) бўлиб, унинг улуши иккиламчи автомобиль бозорининг 15,3 фоизини ташкил этди.
2021 йил 1 январь ҳолатига кўра, Ўзбекистонда жисмоний шахсларга қарашли транспорт воситалари сони 2015 йилдаги 2 милиион 109 минг 185 тадан 2 минг 955 минг 295 тага етди.
Экспертлар жаҳон ва миллий тенденциялар Ўзбекистондаги иккиламчи автомобиль бозоридаги нархларга қандай таъсир кўрсатганини ўрганиб чиқди. 20 минг автотранспорт воситаси бўйича маълумотлар тўпланиб, барча транспорт воситалари қуйидаги параметрларга кўра бўлинди: нарх, модел, ишлаб чиқарилган йили ва бошқалар.
Бирламчи маълумотлар базанинг умумий тузилишига таъсир қилмайдиган қарама-қарши фикрлардан тозаланди, шундан сўнг кузатувлар сони 10 мингдан ортиқ даражада сақланиб қолди. Бундан ташқари, Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар марказии экспертлари 2020-2021 йилларнинг июль-октябрь ойларидаги иккиламчи бозордаги автомобиллар нархларининг қиёсий таҳлилини ўтказди. 2021 йилни 2020 йил билан таққослаганда, бир йил давомида эскириш факторига қарамасдан баъзи миллий автомобиль моделлари нархи бироз кўтарилди. Масалан, 2020 йилда 2019 йилда чиқарилган иккинчи позициясидаги Chevrolet Cobalt учун 9,6 минг доллар таклиф қилинган бўлса, 2021 йилда таклиф нархи 10,2 минг долларга етди.
Таҳлиллар шуни кўрсатдики, барча Chevrolet Cobalt позицияларига нархлар ўртача 4 фоизга, Chevrolet Spark 4 фоизга, Chevrolet Lacetti 2 фоизга ошган. Шунингдек, Chevrolet Captiva 5 фоизга, Chevrolet Matiz 2 фоизга, Chevrolet Damas 2 фоизга, Labo 10 фоизга арзонлашди. Россиядан импорт қилинган автомобиллар ҳам бироз арзонлашди. Lada Vesta ва Lada Largus 2 фоизга ошган.
Таҳлилчиларнинг қайд этишича, эконометрик моделлаштириш усулига асосланган иккиламчи автомобиль бозорини ўтган йилги ўрганиш натижаларига кўра, автомобилнинг бир йил давомида эскириши унинг нархини ўртача 300-400 долларга камайишига олиб келган. Шу билан бирга, давом этаётган пандемия ва натижада микрочипларнинг глобал тақчиллиги ва глобал таъминот занжирларининг узилиши туфайли таъминот эгри чизиғи чап томонга силжиди.
Бахтишод Ҳамидов, Бахтиёр Исмаилов,
Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази ходими.
