BAKI, TurkicWorld
1 İyul tarixi dünya tarixində bir sıra önəmli hadisələrlə yadda qalıb. Aşağıda bu gün baş vermiş əsas hadisələrin xronoloji xülasəsini təqdim edirik:
1435 – Papa V Eugene və Avropa katolik knyazlıqları arasında Basel kilsə məclisi çərçivəsində kilsə islahatları ilə bağlı müzakirələr aparılıb – Roma papalığının nüfuz böhranı dərinləşib.
1568 – Niderlandda İspaniya müstəmləkəçiliyinə qarşı ilk genişmiqyaslı silahlı qiyamlar güclənib – 80 illik müharibənin ilk mərhələsi formalaşıb.
1766 – İngiltərə Parlamenti Şimali Amerikadakı koloniyalarda vergi əleyhinə çıxışlara qarşı tədbirlər planı hazırladı.
1767 – Britaniya Şimali Amerikada Townshend Aktı ilə yeni vergilər tətbiq edib.
1770 – James Cook Avstraliya sahillərinə çatıb və Yeni Cənubi Uels bölgəsini Böyük Britaniyanın ərazisi elan edib.
1776 – Amerika müstəqillik bəyanatının son layihəsi üzərində müzakirələr aparılıb.
1789 – Fransada Milli Assambleya konstitusiyalı monarxiya istiqamətində ilk səsverməni keçirib.
1791 – Avstriya və Prussiya Fransadakı inqilabi proseslərə müdaxilə planları hazırlayıb.
1795 – Fransa Konstitusiya Konventi müvəqqəti olaraq yeni idarə forması üzərində razılığa gəlib.
1797 – İtaliyanın şimalında Napoleon ordusu Avstriya qüvvələri üzərində mühüm qələbə qazanıb.
1798 – Napoleon Bonapart Misir səfəri zamanı İsgəndəriyyəyə daxil oldu.
1801 – Fransa ilə Vatikan arasında Konkordat razılaşması imzalanıb – kilsə-dövlət münasibətləri tənzimlənib.
1807 – Napoleon Rusiya ilə Tilzit müqaviləsi üçün görüşlərə başlayıb.
1809 – Vyana yaxınlığında Aspern-Essling döyüşü zamanı Napoleon Avstriyaya qarşı strateji üstünlük əldə edib.
1810 – Kolumbiyada ispan müstəmləkəçiliyinə qarşı ilk təşkilatlanmış etiraz aksiyaları başladı.
1847 – ABŞ-da ilk poçt markalarının rəsmi dövriyyəyə buraxılması başladı.
1863 – ABŞ-da Gettysburg döyüşü başladı – Vətəndaş Müharibəsinin dönüş nöqtələrindən biri.
1873 – Kanadada Şimal-Qərb Atlı Polisi (sonradan Kanadanın Kral Atlı Polisi) quruldu.
1890 – Kanada və Fransa arasında rəsmi ticarət razılaşması imzalandı.
1891 – ABŞ-da ilk dəfə olaraq ictimai telefon kabinələri istifadəyə verilib.
1896 – Marconi simsiz radio siqnallarını daha uzaq məsafəyə ötürməyi bacarıb.
1902 – Kuba ABŞ nəzarətindən çıxaraq rəsmi müstəqillik əldə edib.
1903 – ABŞ-da ilk dəfə avtomobil yarışı – "Gordon Bennett Cup" keçirildi.
1911 – Almaniya Fransanın Mərakeşdəki fəaliyyətlərinə qarşı çıxaraq "İkinci Mərakeş böhranı"nı başlatdı.
1921 – Çin Kommunist Partiyası Şanxayda ilk rəsmi konqresini keçirdi (1 iyul partiyanın rəsmi yaranma günü kimi qeyd olunur).
1935 – ABŞ-da sosial təminat sisteminin əsaslarını qoyan "Social Security Act" Senatda təqdim edildi.
1944 – Bretton Vuds konfransı başladı – beynəlxalq maliyyə sisteminin əsası qoyuldu (BVF və Dünya Bankı yaranacaqdı).
1946 – ABŞ-da Bikini atolunda ilk nüvə sınağı keçirildi – “Crossroads” əməliyyatı.
1948 – Yaxın Şərqdə ilk dəfə olaraq BMT müşahidəçiləri münaqişə zonalarına yerləşdirildi.
1958 – Kanada Atlantik bölgəsində ilk televiziya yayımı başladı.
1960 – Somali İtaliya və Britaniya müstəmləkələrindən azad olaraq müstəqil dövlət elan olundu.
1962 – Ruanda və Burundi Belçikadan ayrılaraq müstəqillik əldə etdi.
1963 – ABŞ prezidenti Con Kennedi SSRİ-yə "münasibətlərin sabitləşməsi" təklifini rəsmi şəkildə göndərdi.
1967 – Avropa İqtisadi Birliyi ilk dəfə genişlənməyə dair strategiya hazırladı.
1972 – Beynəlxalq Valyuta Fondu (BVF) ilk dəfə qeyri-Avropa üzvlərinə struktur dəstək proqramı təqdim etdi.
1976 – Portuqaliya azad seçkilərdən sonra yeni konstitusiyasını qəbul etdi.
1980 – “CNN” televiziya kanalı fəaliyyətə başladı – dünyada 24 saatlıq ilk xəbər kanalı.
1987 – ABŞ Ali Məhkəməsi məktəblərdə yaradılış nəzəriyyəsinin tədrisini qadağan edən qərar verdi.
1990 – Almaniyanın şərq və qərb hissələri arasında iqtisadi və monetar birləşmə həyata keçirilib.
1991 – Varşava Müqaviləsi rəsmi olaraq ləğv edildi.
1992 – Sloveniya və Xorvatiya rəsmi olaraq BMT-yə üzv qəbul edilib.
1993 – Çexiya və Slovakiya arasında rəsmi sərhədlər təsdiqlənib – “məxməri ayrılıq” dövrü tam başa çatıb.
1994 – Almaniyada ilk dəfə federal prezident bir şərqi alman – Roman Herzog seçildi.
1995 – Bosniya müharibəsi çərçivəsində Srebrenitsa bölgəsində vəziyyət gərginləşib.
1996 – Avropa Birliyi internetin tənzimlənməsi ilə bağlı ilk direktiv paketini qəbul edib.
1997 – Böyük Britaniya Honq Konqu rəsmi olaraq Çinə təhvil verdi – “bir ölkə, iki sistem”.
1998 – Yaponiya bank sektorunu sabitləşdirmək üçün fövqəladə yardım paketi təqdim edib.
1999 – Şotlandiyada 292 ildən sonra ilk dəfə parlamentin fəaliyyəti bərpa olundu.
2000 – Rusiya prezidenti Vladimir Putin ilk xarici səfərini Çinə edib.
2001 – Hindistan parlamenti korrupsiyaya qarşı yeni qanunlar paketi təsdiqləyib.
2002 – Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi (ICC) rəsmi olaraq fəaliyyətə başladı (Haaqa).
2003 – Çeçenistanda konstitusiya referendumu keçirilərək yeni idarə modeli qəbul edilib.
2004 – YUNESKO İraqın Nasiriyyə bölgəsindəki qədim Ur şəhərini Ümumdünya İrs Siyahısına daxil etdi.
2005 – Afrika İttifaqı Sudanda yerləşəcək yeni regional qərargahını elan edib.
2006 – Serbiya müstəqil dövlət kimi ilk milli bayramını qeyd edib.
2007 – Venesuela ALBA təşkilatına üzvlüyünü rəsmiləşdirdi.
2008 – Zimbabvedə prezident seçkilərinin nəticələri beynəlxalq səviyyədə mübahisə yaradıb.
2009 – Hondurasda dövlət çevrilişindən sonra prezident Manuel Zelaya müvəqqəti olaraq vəzifədən uzaqlaşdırıldı.
2010 – Polşada prezident seçkilərinin ikinci turu keçirildi.
2011 – Sudan və Cənubi Sudan arasında neft gəlirlərinin bölüşdürülməsi üzrə danışıqlar başlayıb.
2012 – Meksikada prezident seçkilərini Enrique Peña Nieto qazandı.
2013 – Misirdə prezident Mursi əleyhinə ən böyük kütləvi nümayişlər keçirilib.
2014 – İraqın şimalında İŞİD tərəfindən Mosulun idarə strukturu tam dəyişdirilib.
2015 – Yunanıstan Avropa İttifaqının yardım proqramını rədd etmək üçün referendum qərarı aldı.
2016 – Banqladeşin paytaxtı Dəkkədə restoran hücumu nəticəsində 20-dən çox insan həyatını itirib.
2017 – Kanada marihuana istifadəsini qanuniləşdirəcəyini elan etdi.
2018 – Meksikada prezident seçkilərində solçu Andres Manuel López Obrador qalib gəldi.
2019 – Yaponiya və Cənubi Koreya arasında ticarət gərginliyi başladı – Tokio Seulu texnoloji məhsullarda məhdudiyyətlərlə hədələdi.
2020 – Rusiya Konstitusiyasında dəyişikliklər təsdiqlənib – Vladimir Putinin yenidən prezidentliyə namizədliyi üçün yol açılıb.
2021 – Almaniyada iqlim dəyişikliyi ilə bağlı ən böyük vətəndaş etirazları başladı.
2022 – NATO Madriddə keçirilən sammitdə İsveç və Finlandiyanın üzvlük müraciətinə prinsipial razılıq verib.
2023 – Fransada polis tərəfindən gəncin öldürülməsi ölkədə genişmiqyaslı iğtişaşlara səbəb oldu.
2024 – Avropa Kosmos Agentliyi Ay torpaqlarının tədqiqi üçün ilk robot laboratoriyanı sınaqdan keçirdiyini açıqladı.
2025 – Azərbaycanda qohum evlilikləri qadağan edildi.
2025 - Azərbaycanın Yekaterinburq şəhərindəki diaspora rəhbəri Şahin Şıxlinski xüsusi amansızlıqla saxlanılıb. Həmçinin, Voronejdə regionun ən nəhəng bazarı olan Alekseyevski bazarının ortağı Yusif Xəlilov saxlanılıb. Bakıda isə, İrandan narkotik tranziti ilə bağlı saxlanılan Rusiya vətəndaşları barədə həbs qətimkan tədbiri verildi.
