Bakı, TurkicWorld
Reklam — məhsul və ya xidmətin tanıdılması, satılması və ya təşviqi məqsədilə müəyyən mesajların müəyyən bir auditoriyaya təqdim edilməsi fəaliyyətidir. Reklam, həm də istehlakçıların müəyyən bir məhsul və ya xidmətə olan marağını artırmaq və istehlakçıları alış-verişə təşviq etmək üçün istifadə olunan bir vasitədir. Reklam, bir şirkət, marka, təşkilat və ya şəxsin imicini artırmaq, istehlakçılarla əlaqə qurmaq və bazarda mövqeyini gücləndirmək məqsədi güdür.
Reklam müxtəlif formalarda təqdim oluna bilər və müxtəlif mühitlərdə yayıla bilər. Bunlar arasında:
Kütləvi media reklamları: Televiziya, radio, qəzetlər, jurnallar və internet.
Dijital reklamlar: Sosial media platformalarında, vebsaytlarda, mobil tətbiqlərdə və axtarış motorlarında verilən reklamlar.
Dış reklamlar: Plakatlar, afişalar, billboardlar və digər açıq hava reklamları.
Mobil reklamlar: Mobil cihazlarda göstərilən reklamlar.
Sponsorluq və əməkdaşlıq: Müəyyən bir şəxs, təşkilat və ya hadisə ilə əlaqələndirilən reklamlar.
Reklam, məhsul və ya xidmətin xüsusiyyətlərini, üstünlüklərini və fərqliliklərini vurğulamaqla yanaşı, auditoriyanın diqqətini çəkmək və onları müəyyən bir davranışa (almaq, istifadə etmək, izləmək və s.) yönəltmək məqsədini daşıyır.
Reklam həm də psixoloji və sosial təsir yaratma qabiliyyətinə malikdir, çünki insanların seçimlərini və davranışlarını dəyişdirmək üçün duyğu və zəka səviyyələrinə təsir edir.
Reklamın tarixi çox qədim dövrlərə gedib çıxır. Hər nə qədər reklam, müasir dövrdə geniş yayılsa da, öz başlanğıcını daha əvvəlki dövrlərə, xüsusilə ticarət və kommunikasiya vasitələrinin inkişafına bağlı olaraq tapır.
1. İlk Reklamın Yaranması
Ən qədim reklam formalarından biri ticarət mesajlarının yazılı olaraq daşlarda və divarlarda əks olunmasıdır. Məsələn, Misir və Yunan mədəniyyətlərində və qədim Romada məhsul və xidmətlərin tanıdılması üçün müxtəlif formalar mövcud idi.
2. İlk Reklam Çarxı
-
Qədim Misirdə, təqvimlər və divar rəsmləri vasitəsilə satıcılar mallarını tanıtdırdılar.
-
Roma İmperiyasının dövründə isə müxtəlif yığıncaqlarda və ticarət sahələrində məhsul təklifləri edilirdi.
İlk reklam çarxının tarixi, 20-ci əsrin əvvəllərinə təsadüf edir. İlk reklam çarxı 1922-ci ildə yayımlandı və bu çarx Amerikanın "AT&T" (American Telephone and Telegraph) şirkəti tərəfindən çəkilib. Bu, sadə bir reklam idi və televiziyada yayımlandığına görə "ilk televiziya reklamı" olaraq tarixə düşüb.
İlk televiziya reklamı 1922-ci ildə, "WNBT" (New Yorkun ilk kommersiya televiziya stansiyası) kanalında yayımlandı. Reklam, "Bulova Watch Company" tərəfindən hazırlanmışdı və 10 saniyəlik bir reklam çarxı idi. Çarxda sadəcə saatın qiyməti göstərilir və izləyicilərə bu məhsulu almağa təşviq edilirdi.
3. İlk Televiziya Reklamlarının İnkişafı
İlk televiziya reklamlarının əsas məqsədi istehlakçılara məhsul və xidmətlərin təqdim edilməsi olsa da, bu dövrdə reklam çarxlarının effektivliyi və cəlbediciliyi ilə bağlı hələ çox təcrübə edilməmişdi. Təsadüfi olaraq, bu ilk reklamlar əsasən sadə və qısa mesajlarla məhdudlaşırdı. Lakin zamanla reklam çarxları daha yaradıcı, vizual və psixoloji təsirli olmağa başladı.
4. Reklamın Təkamülü
-
1940-cı illərdə, televiziya reklamlarının yayımlanması daha geniş yayılmağa başladı.
-
1960-cı illərdə, reklamlar daha yaradıcı və texnoloji baxımdan inkişaf etmiş bir şəkildə təqdim olundu.
-
1970-1980-ci illərdə, reklam çarxaları qlobal səviyyəyə yayıldı, və dünyanın müxtəlif yerlərində müxtəlif məhsul və xidmətlərin tanıdılması üçün genişləndi.
Bu gün reklam çarxları yüksək texnologiya və müasir istehsal texnikaları ilə hazırlanır və insan psixologiyasına təsir etmək üçün rənglər, musiqi, vizual və duyğusal elementlərdən istifadə olunur.
