Enerji, üretim için en önemli girdi olması nedeniyle, enerji fiyatlarındaki artışlar ve enerji arz güvenliği sorunu dünyada bir çok ekonomik göstergeyi ve siyasi denklemi değiştirecek gibi gözüküyor.
Dünyada enerji fiyatlarının artması ve enerji arz güvenliği konusunda ortaya çıkan sorunlar, dünya ekonomisinde başta enflasyon olmak üzere bir çok makro ekonomik soruna neden olduğu gibi dünyadaki üretimin yönünü de değiştirecektir.
Enerjinin sebep olacağı bu değişimin, enerji kaynaklarına sahip olan ve olmayan ülkeler açısından farklı sonuçları olacaktır.
Enerji arz güvenliği sıkıntısı yaşamayanların da enerji rezervlerine sahip olan ülkelerin üretim üssü olma konusunda önemli avantajları olacaktır. Enerji kaynaklarına sahip olan ülkelerdeki enerji açısından oluşan düşük maliyet avantajı, bir çok gelişmiş ve sanayileşmiş ülkelerin üretimlerini bu ülkelere taşımalarına yol açabilir.
Bu durum, gelişmiş ve enerji arz güvenliği yaşayan bir çok ülkenin sanayisi üzerinde olumsuz etkileri olacağı gibi, belki de sanayileşmeyi başka ülkelerde devam ettirme zorunluluğu ortaya çıkacaktır.
Diğer yandan, enerji arz güvenliği açısından sorunu olmayan ve zengin enerji kaynaklarına sahip olan ülkeler de yeni dönemde önemli avantajlara sahip olacaklar. Enerjinin getirdiği düşük maliyet ile beraber bir çok gelişmiş ülkenin bu ülkelere sanayilerini taşımaları hızlanabilir.
Zengin enerji kaynaklarına sahip olan bir çok ülke artık dünyanın yeni üretim üssü haline gelebilir.
Üretimin yönünün değişmesi, ülkelerin ekonomik büyüklüklerinde hızlı değişime neden olabilir. Bugün dünyanın en büyük GSYH’sine sahip ve kişi başı gelir sıralamasında üst sıralarda yer alan bir çok ülkenin sıralamasında değişiklik olma ihtimali çok yüksektir.
Bu durum, bir yandan gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında var olan rekabetin kızışmasına diğer yandan gelişmekte olan bir çok ülkenin artık dünyada söz sahibi olmasına ve dünyada gelişmiş ülkelerin uhdesinde bulunan kurumların yapılarında da değişikliği kaçınılmaz kılacaktır.
Belki de yıllarca konuşulan ama bir türlü hayata geçmeyen uluslararası kurumlarda reform ve yeniden yapılanma çağrıları da dünyanın gündemine gelecek ve bunların gerçekleşmesi için önemli bir fırsat da doğmuş olacaktır.
Enerji fiyatlarının artmasının bizim gibi enerjide dışa bağımlı ülkeler açısından bir çok soruna neden olduğu açıktır. Ancak Türkiye son yıllarda enerji arz güvenliğini sağlamak için başta doğalgaz olmak üzere farklı enerji kaynaklarına yönelmesiyle bu dönemde enerji arz güvenliği açısından bir çok Avrupa ülkesinden daha şanslı ve hazırlıklı durumda
Ayrıca, Türkiye bulunduğu bölge itibariyle zengin enerji kaynaklarına sahip olan ülkeler ve bu kaynaklara ihtiyacı olan gelişmiş Avrupa ülkeleri arasında bir çok avantaja sahip konumda.
Türkiye’nin sahip olduğu bu konumu sayesinde, enerji arz güvenliği yaşayan bir çok gelişmiş ülkenin de yatırım yapabileceği ve üretimini taşıyacağı ülke olma potansiyeliyle avantajlı olduğu açıktır.
Bu nedenle enerjide yeni dönem, Türkiye’nin enerjide yıllarca gerçekleştirdiği yatırımların meyvesini yiyeceği bir dönemin de başlangıcı olabilir.
Yazar: Erdal Tanas Karagöl
