Türkiye, ekonomide yaşanan gelişmeler ve siyasi istikrarla uluslararası doğrudan yatırımların da odak noktasında Alibaba'dan Amazon'a, Huawei'den PepsiCo'ya kadar dünyanın önde gelen firmaları yeni yatırımlara yöneldi. 2002'de 5 bin 600'den fazla uluslararası şirket faaliyet gösterirken bu rakam 2023'te 80 bini aştı. Bu yılın 9'uncu yılında 93 yeni yatırım projesi geldi. İlk etapta 17 projeyle taşıma ve depolama, ikinci sırada ise 9 projeyle endüstriyel ekipman sektörü yer aldı. ABD, Almanya, Fransa, İtalya, Çin (Hong Kong dahil), Japonya, Hollanda ve Birleşik Arap Emirlikleri söz konusu yatırımlarda öne çıkan ülkeler arasında yer aldı.
Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisinden edinilen çalışmalara göre, son dönemde dünyada uluslararası doğrudan yatırımlarda gerileme görülürken Türkiye'nin sunduğu ekonomik reformlar ve olanaklarla olumlu ayrıştı.
OECD, sistem yatırımları bu yılın ilk 6'sında geçen yıllık oranlama dünya genelinde yüzde 36, Avrupa Birliği'nde (AB) yüzde 86, G20'de yüzde 38, OECD'de yüzde 42 geriledi. 2023'ün ikinci kazancı, bir önceki çeyreğe göre analizlere göre yatırımlara göre dünya genelinde yüzde 38, AB'de yüzde 153, G20'de yüzde 33, OECD'de yüzde 58 düştü.
Türkiye'de ise uluslararası doğrudan yatırımlardaki bu gelişmelerin etkisi daha az hissedildi. Bu yılın ilk yarısında söz konusu yatırımlar geçen yılın aynı özelliklerine göre yüzde 33 azaldı. Bu yılın ikinci kısmı ise birinci çeyreğe kıyasla yüzde 13 geriledi.
9 ayda 93 yeni yatırım projesi
Türkiye'de son 20 yılda atılan ekonomik adımlar ve siyasi istikrar, uluslararası doğrudan pazarlamanın rotasını belirlemede etkili oldu. 1973-2002 döneminde 15 milyar doğrudan uluslararası yatırım yaparken 2003'ten bu yana toplam yatırım bölümü 255 milyar doların üstünde çıktı. 2003 yılı öncesi yıllık ortalama 1 milyar dolarla küresel uluslararası doğrudan yatırımlardan yüzde 0,2 pay alan Türkiye, 2003-2022 döneminde yıllık 13 milyar dolarla yüzde 1'lik paya sahip oldu.
2002'de 5 bin 600'den fazla uluslararası şirket faaliyet gösterirken bu rakam 2023'te 80 bini aştı. Bu yılın 9'uncu yılında 93 yeni yatırım projesi geldi. İlk etapta 17 projeyle taşıma ve depolama, ikinci sırada ise 9 projeyle endüstriyel ekipman sektörü yer aldı. Yazılım ve bilişim, gıda ve elektronik, kimya, otomotiv ürünleri, seramik ve cam, plastik ve iş hizmetleri öne çıkan sektörler oldu. Faaliyet türlerine göre 40 projeyle imalat başı çekerken bunu 30 projeyle satış ve pazarlama, 8 projeyle AR-GE, 4 projeyle merkezi yönetim merkezi, 3 projeyle iş hizmetlerini takip etti.
ABD, Almanya, Fransa, İtalya, Çin (Hong Kong dahil), Japonya, Hollanda ve Birleşik Arap Emirlikleri söz konusu yatırımlarda öne çıkan ülkeler arasında yer aldı.
Ayrıca gelecek dönemde Türkiye'ye uygulanan 17 uluslararası doğrudan yatırım projesi bulunuyor. Taşımacılık ve depolama, yazılım ve bilişim, iletişim ve elektronik, gelecekte yeni yatırımlar arasında öne çıkıyor.
Dev Türkiye'yi yakın takip etti
Dünyanın önde gelen şirketleri bu yıl Türkiye'yi yakından takip ediyor. Yılın 9'uncu yılında Çin e-ticaret devi Alibaba İstanbul Havalimanı'nda kuracağı lojistik merkez ve Ankara'da açılacağı veri merkeziyle toplam 1 milyar doları aşan yatırım gerçekleştireceğini duyurdu.
Katar Yatırım Otoritesi ve Esas Holding'in girişim sermayesi kolu Esas Ventures, yapay zeka pazarlama platformlarından Insider'a 105 milyonluk yatırım yapacak.
Ulaşım ve depolama sektöründe dünyanın önde gelen markalarından Alman DHL Grup, Türkiye'nin taşımacılık ve kargo sektöründe önde gelen şirketlerden MNG Kargo'nun yüzde 100'ünü aldı.
FedEx, İstanbul Havalimanı'nda yeni bir küresel hava ulaşım bileşenlerinin inşa edildiğini açıkladı.
Amazon 100 milyonluk yatırımıyla Tuzla'daki lojistik merkezini bu yıl açarken merkezde 800 kişiye istihdam sağladı.
Toplam 7 milyar Türk lirası değerindeki yatırımıyla Toyota'nın Avrupa'daki ilk bataryası ve şarj edilebilir hibrit araç üretim tesisi Sakarya'da kuruldu. Ford da dünyanın en çok tercih edilen ticari araç modeli Transit'in ilk tam elektrikli versiyonu (Ford E-Transit) Ford Otosan'ın Gölcük fabrikasında üretilmeye başlandı. Otomobil sektöründe yedek parça üretimi yapan Fransız Valeo, Bursa'daki yaygınlığının genişletileceğini duyurdu. Rusya'nın önde gelen petrol ve doğal gaz şirketi Tatneft, Aytemiz Akaryakıt'ı 320 milyon dolar tazminat aldı.
PepsiCo, tasarım odaklı inovasyon stratejisine liderlik etme "Dizayn ve İnovasyon Merkezi"ni hizmete sundu. Çin teknoloji şirketi Huawei, Ankara'da ilk yerel bulut hizmetini uygulamayı başardı.
Avrupa'nın seyahat teknolojisi şirketi Amadeus, sürdürülebilir ve hafif inşaat alanında faaliyet gösteren Saint-Gobain de Türkiye'de yatırım yapan şirketler arasında yer aldı.
