Dünyada ekonomik ve siyasi güç dengesini belirleyen önemli örgütler vardır.
Ağırlıklı olarak Asya ülkelerinin bir araya geldiği örgütlerden biri olan Şanghay İşbirliği Örgütü de yeni bir güç dengesi olması açısından gittikçe genişleyen bir örgüt konumundadır.
ŞANHAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ NE ZAMAN ORTAYA ÇIKTI?
Şanghay İşbirliği Örgütü, Çin Halk Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu, Kırgızistan, Tacikistan, Kazakistan tarafından üye ülkeler arasında güvenin arttırılması, sınır bölgelerinin silahsızlandırılması ve bölgesel işbirliğinin teşvik edilmesi amacıyla 1996 yılında “Şanghay Beşlisi” adıyla kurulmuştur.
Sonrasında gerçekleştirilen toplantılar ve zirveler ile birlikte 2017 yılında da Hindistan ve Pakistan tam üyeliğe kabul edilmiştir.
Dolayısıyla, Şanghay İşbirliği Örgütü’ne Çin Halk Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu, Kırgızistan, Tacikistan, Kazakistan, Özbekistan, Hindistan, Pakistan ve sonrasında ise İran üye oldu.
Diğer yandan Şanghay İşbirliği Örgütü’ne üye olmayan ama bu örgütle diyalog ortaklığı ve gözlemci sıfatıyla farklı bir statüde ilişkileri devem eden ülkeler de bulunmaktadır.
Belarus, Moğolistan ve Afganistan’ın gözlemci ülke olarak tanımlanırken, Türkiye, Azerbaycan, Mısır, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Katar, Ermenistan, Kamboçya, Kuveyt, Maldivler, Myanmar, Nepal ve Sri Lanka ise diyalog ortağı ülke olarak öne çıkmaktadır.
Diğer yandan Rusya ile ortak hareket eden Belarus’un da tam üye olması bekleniyor.
TÜRKİYE VE ŞANHAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ
Türkiye de 2012 yılında Şanghay İşbirliği Örgütü ile imzaladığı Diyalog Ortağı anlaşmasını 2017 yılında onaylayarak farklı statüde ilişkisini devem ettirmektedir.
Şanghay İşbirliği Örgütü ile imzalanan Diyalog Ortağı statüsü ile Türkiye ile Şanghay İşbirliği Örgütü arasında bölgesel güvenlik, terörle mücadele ve organize suçların önlenmesi ile ekonomik ve kültürel alanlarda işbirliğinin geliştirmesi beklenmektedir.
Türkiye bulunduğu bölgede ekonomik ve siyasi güç dengesi açısından öne çıkan önemli örgütler, oluşumlar ve inisiyatifler ile ilişkilerini devam ettirmesi önem arz etmektedir.
Yazar: Erdal Tanas Karagöl
