Genel seçim, yeni kabine, yeni ekonomi yönetimi ve anlayışı, yerel seçimler derken bir yıl gibi kısa sürede çok yoğun bir gündemi aştık.
Bu esnada dezenformasyon ve algı yönetimi ile ekonomideki seyri bozmak isteyenler saf tutmuş kimi solcu, kimi de sağcı…
Tüm bunlara rağmen kararlı duruş; seçime rağmen bozulmayan ekonomi politikası ve yönetimi; kararlılık temsili.
En önemli konu işte bu, itibar; gerilerse sorunları çözümsüz hale getirir, artarsa bugünkü gibi iyileşmeye hız verir.
İşte bu itibar ile; bir haftada 15 milyar dolarlık döviz bozuldu.
BDDK verilerine göre 26 Nisan haftasında bankacılık sisteminde TL cinsinden tutulan mevduatın, toplam mevduat içindeki payı yüzde 51 oldu. Aynı tarih itibarı ile döviz cinsinden tutulan hesapların payı yüzde 36,6, kur korumalı mevduatın payı ise yüzde 12,5 olarak gerçekleşti.
15 Temmuz’dan az evvel 2015 yılında toplam mevduatta TL’nin payı yüzde 60, dövizin payı yüzde 40 civarındaydı. 2021 sonunda döviz mevduat 261 milyar dolara kadar çıktı; TL’nin payı yüzde 30’a düşerken, dövizin payı yüzde 70’e olarak gerçekleşmişti.
Şubat 2022’de hayatımıza giren KKM’nin bugünkü toplam büyüklüğü 2,25 trilyon TL (70,2 milyar $) ve bunun toplam mevduat içindeki payı Haziran 2022’den bu yana en düşük düzeyine indi.
Bugün 205,4 milyar dolar düzeyine gerileyen yabancı para hesapların toplam mevduat içindeki payı yüzde 36,6. KKM ve birlikte sistemimizin hala yüzde 49’unu döviz ya da dövize endeksli hesaplar oluşturuyor.
TCMB’nin döviz rezervlerindeki negatif durum toparlandıkça dolardan kaçış hızlanacaktır. Zira tek alıcı TCMB; rezervlerini pozitif alana getirmek adına piyasada satılan her centi alıyor.
İşte bu nedenle bu kadar büyük döviz bozumuna karşılık dolar gerilemiyor, yerinde seyrediyor.
Artık işler terse döndü; dolar artmasın diye işlemler yok, tam tersi dolar düşmesin diye piyasadan toplanıyor.
Doların düşmemesi de gerekli zira düşen dolara karşılık fiyatlar yapışkanlık gereği düşmüyor ayrıca ithal mal fiyatlarının ucuzlaması cari açığı arttırır, ihracatı zora sokar; bunu da istemeyiz.
İhracat toparlanmaya devam ediyor.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat Sektörü İhracat İklimi Endeksi, nisanda ard arda altıncı ay artarak 52,3’e yükseldi ve yaklaşık son bir yılın en yüksek değerini aldı.
Daha iyi anlamlandırmak adına; bu endekste eşik değer olan 50’nin üzerinde ölçülen tüm rakamlar ihracat ikliminde iyileşmeye, 50’nin altındaki değerler ise bozulmaya işaret ediyor.
Türk imalatçılarının toplam ihracat hacminin yüzde 46’sını oluşturan en büyük 10 ihracat pazarı içerisinde, Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) başını çektiği 8 ekonomi, nisan ayında genişleme kaydetti.
İkinci çeyrek başında Türkiye’nin 10 büyük ihracat pazarı içerisinde üretim artışı kaydedemeyen iki ülke, ihracatın toplamda yaklaşık yüzde 13’ünü oluşturan Almanya ve Fransa oldu.
Yine aynı rapora göre; S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, “Türk imalatçılarının ana ihracat pazarlarında talep koşullarının iyileşme eğilimi, Almanya ve Fransa’nın daralma eğiliminden çıkma belirtileri göstermesiyle birlikte nisan ayında daha genele yayılı hale geldi. Bu durum, firmaların önümüzdeki aylarda yeni ihracat siparişleri alabilmeleri açısından pozitif bir sinyal anlamına geldi.” ifadelerini kullandı.
İhracat ikliminde iyileşmeye ek olarak FED’in faiz indirimleri de gelirse (şahsi kanaatim Eylül ayında) Türkiye ekonomisi için iyileşme süreci çok daha hızlanacaktır.
Yazar: Mehmet Akif Soysal
