Küresel ekonomide üretim, ticaret, finans, nitelikli işgücü, nüfus, enerji ve daha birçok alanda ağırlık merkezinin batıdan doğuya kaydığı bir süreci yaşıyoruz
Şöyle ki:

Dünya pazarlarında rekabet etmek için gerekli olan düşük maliyetli üretimin doğuda olduğu batıda olan birçok üretim merkezinin doğuya kaydığı görülmektedir.
Ekonomik güç için gerekli olan genç nüfus doğu ülkelerindedir. Avrupa ve ABD’nin toplam nüfusunun Çin nüfusundan daha az olması hem dinamik genç pazar potansiyeli açısından hem de nüfus içindeki çalışan aktif işgücü açısından kendileri için bir handikaptır.

Batıda üretim için gerekli olan nitelikli işgücünün, yavaşlayan nüfus artış hızı ile birlikte yetersiz kalması, üretim merkezlerinin de doğuya kaymasına ve üretimin ağırlıklı olarak doğu ülkelerine yönelmesine sebep olmuştur.

Dünyanın en zengin petrol ve doğalgaz kaynakları Rusya, İran ve Suudi Arabistan gibi doğu ülkelerinde bulunmaktadır. Bu zenginlik doğu ülkeleri açısından stratejik olarak önemli avantajları beraberinde getirdiği gibi bu kaynağın doğru kullanılması ekonomik güç olmak için önemli bir fırsattır.

Enerji kaynaklarına sahip olmayan doğu ülkeleri yani Çin ve Hindistan, büyüdükçe ve geliştikçe daha çok enerji kaynaklarına ihtiyaç artmaktadır. Bu durum dünya enerji kaynaklarının doğu ülkelerine akmasına ve yeni pazarlar ile beraber yeni enerji rotalarının ortaya çıkmasını da beraberinde getirmektedir.

Doğu ülkelerinde artan üretim ile beraber başta Çin olmak üzere dünyaya ciddi miktarda ihracat gerçekleşmektedir. Bu durum, ticareti doğudan batıya yönlendirdiği gibi ticareti artırmak için doğu-batı arasında yeni ticaret rotalarını hayat geçirme çabalarının arttığını görüyoruz.

Doğu’da gelişen ve büyüyen ülke ekonomileri ile beraber finansın da doğudan batıya yön değiştirdiği ve yeni finans merkezlerinin ortaya çıktığını görüyoruz. Artık, New York, Londra ve Frankfurt gibi büyük finans merkezlerinin yanında Dubai, Hong Kong ve İstanbul gibi yeni finans merkezleri de var.

EKONOMİK GÜÇ DENGESİNİN ÖNÜNDEKİ ENGELLER

Tüm bu gelişmelere rağmen, ekonomide güç dengesindeki değişimin önünde önemli engeller de mevcuttur.

Doğu ülkelerinin bir araya geldiği ve başlattıkları oluşumların halen AB gibi oluşuma benzer bir birliktelik oluşturamamaları, bu ülkelerin kullandığı paraların rezerv para olarak dünyada kullanılmaması ve halen batı ülkelerinin uluslararası ekonomik kurum ve kuruluşlarda var olan güçleri nedeniyle batıdan doğuya yönelen ekonomik güç dengesinin hızının yavaşlamasına neden olmaktadır.

Geçen yüzyılda ağırlıklı olarak batının üstünlüğüyle geçen bir dönemden sonra değişim sürecinde olan ekonomik güç dengesinin bu yüzyılda batıdan doğuya geçer mi sorusu önemli bir sorudur.

Yazar: Erdal Tanas Karagöl