Uluslararası kurumlar, kuruldukları dönem olan 2. Dünya savaşından sonra en çok tartışıldıkları bir dönemdeyiz. Ekonomi, sağlık, güvenlik, ticaret ve daha birçok alanda var olan uluslararası kurumun dünyayı tehdit eden sorunları çözemediği gibi bu sorunların daha artmasına neden olmaktadır.
Peki, ekonomi ile ilgili uluslararası kurumlar hangisidir?
IMF VE DÜNYA BANKASI
IMF, finansal sorunlar yaşayan ülkelerin başvurduğu ve koşullu olarak kısa vadeli borç veren ama ülke ayrımı yapmaksızın finansal kriz yaşayan tüm ülkelere aynı reçeteyi uygulayan ve uygulanan reçete ile birçok ülkenin krizlerden çıkmadığı bir algı ile öne çıkan bir uluslararası kurumdur.
Bu kurumun ilk kurulduğu yıllardaki kurucu ülkelerin payının ağırlıkta olması ile öne çıkan ancak ülkelerin ekonomik gücüne göre ülke paylarının güncellenmemesi nedeniyle ağır eleştirilere maruz kalmaktadır.
Diğer yandan, ekonomi ile ilgili öne çıkan diğer bir uluslararası kurum Dünya Bankası’dır. Dünya Bankası, birçok ülkenin altyapı yatırımları için daha uzun vadeli finansman sağlamak için kurulmuştur. Ancak, uzun vadeli borç alan birçok ülkenin artan borçlar ile boğuştuğu ve özellikle birçok fakir Afrika ülkesinin Dünya Bankasına borcunu ödemekte zorlanmaktadır.
Bununla beraber, IMF başkanının Avrupa ülkelerinden olması ve Dünya Bankası başkanının da Amerikalı olması bu iki uluslararası kurumun ABD ve Avrupa arasında paylaşıldığı diğer ülkelerin de dışarıda kaldığı yerleşik bir düşünce haline gelmiştir.
Diğer önemli bir uluslararası kurum ise, Dünya Ticaret Örgütü’dür. Dünya Ticaret Örgütü’nün gelişmekte ve fakir ülkelerin ekonomik koşullarını ve sınırlarını bir tarafa iterek küresel ticareti dünyanın büyük çoğunluğunda yaygınlaştırması nedeniyle eleştirilmektedir.
Bu durumda rekabet edemeyen birçok fakir ülke üreticisin ekonomik olarak iflasına neden olduğu gibi ekonomik koşulların daha da fakir ve gelişmekte olan ülkelerin aleyhine değişmesine neden olmaktadır.
Çünkü gelişmiş ülkeler hem sahip oldukları sanayi ürünlerini fakir ülkelere rahatça ihraç ettikleri gibi, gelişmiş ülkeler tarımsal ürünlerini korumak için üreticilerini tarife dışı engeller ile korudukları da bir gerçektir.
Dolayısıyla, Dünya Ticaret Örgü’nün gelişmiş ülkelerin lehine olan birçok avantajlı duruma kayıtsız kaldığı düşünülmektedir.
ÇÖZÜM NEDİR?
Uluslararası kurumların ilk kurulduğu yıllardaki sorunlardan farklı sorunların olması ve dünyada birçok alanda yeni ekonomilerin öne çıkması ve birçok alanda temsilde adaletin sağlanması için bu kurumların günün koşullarına göre yeniden reforme edilmesi gerekmektedir.
Yazar: Erdal Tanas Karagöl
