Dünyada enerji alanında işbirliği, birçok açıdan önemli bir hamle anlamına gelmektedir.
Petrolün merkezde olduğu dönemlerde kurulan Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü ya da kısaca OPEC ile, farklı bölgelerden farklı petrol üreticilerinin bir araya gelmiş olması enerji işbirliği için önemli bir adım olmuştur.
Bilindiği üzere, OPEC ülkeleri petrol arzı üzerinde etkisi olan ve dünya petrol rezervlerinin üçte ikisini ellerinde bulunduran 13 ülkenin 1960 yılında oluşturduğu örgüt olması nedeniyle belli dönemlerde hem enerji arzı ve hem de petrol fiyatları üzerinde halen etkili olmaktadır.
Bu ülkelerin belli dönemlerde yaptığı arz kısıtlamaları, siyasi olarak farklı sonuçlar elde edilse de petrole bağımlılığı yüksek olan birçok ülke için ekonomik ve siyasi olarak ciddi bir tehdit olmuştur.
DOĞAL GAZDA İŞ BİRLİĞİ
21. yüzyılda kullanımının üretim ve ısınmada giderek artması ve ayrıca fosil kaynak olsa da temiz enerji olarak kullanılması nedeniyle doğal gaz stratejik bir girdi haline geldi.
Doğal gaz kaynaklarına sahip olan ülkelerin stratejik öneminin artması nedeniyle, bu ülkeler ile işbirliği daha önemli hale geldi. Çünkü, bu ülkelerin olası arz kısıtlamaları ekonomilerin yüksek oranda doğal gaza bağımlılığı nedeniyle hem üretimlerin azalmasına hem de arz kısıntısı ile beraber enerji fiyatlarındaki artışa, bu da üretim maliyetlerinde yükselişe ve dolayısıyla enflasyonu hızlandırmaya sebep olmaktadır.
Rusya-Ukrayna Savaşı ile birlikte doğal gazda Rusya’ya bağımlı olan birçok Avrupa ülkesinin enerji arz güvenliğinde yaşadığı sorun nedeniyle, enerji fiyatlarında meydana gelen artış halen etkisini devam ettirmektedir.
Bu nedenle, enerjide başta da doğal gazda dışarıya bağımlı olan birçok ülke enerji arz güvenliğini sağlamak için ya farklı enerji kaynaklarıyla bunu telafi etmek zorunda ya da yeni üretici ülkeler ile ihtiyacı olan enerjiyi sağlamak zorundadır.
Bu da ülkeler arasında yeni enerji iş birliği anlamına gelecektir.
YENİ ENERJİ İŞ BİRLİKLERİ
Enerjide başta da doğal gazda iş birliğinin enerjide dengeleri tamamen değiştireceği açıktır.
Doğal gaz kaynaklarına sahip olan birçok ülkenin bu kaynağı uluslararası piyasalara taşıma ve dolayısıyla talebin yüksek olduğu pazarlara girme isteği stratejik ülkeler ile işbirliğini zorunlu kılmaktadır.
Doğal gazda iş birliği petrolden farklı olarak hem doğal gaz üreticilerinin hem de doğal gazın geçeceği ülkelerin katılımıyla işbirliğinin yapılacak olması daha güçlü bir işbirliğini beraberinde getirecektir.
Coğrafi konumu nedeniyle birçok doğal gaz üreticisinin uluslararası pazarlara ulaşmak için işbirliği yapma zorunluluğu, hayata geçirdiği büyük doğalgaz boru hatları, son dönemlerde gerçekleşen doğalgaz keşifleri ve enerji denklemini değiştirme gücü olan Doğu Akdeniz’de var olan hakları nedeniyle Türkiye'nin doğalgazda işbirliği için vazgeçilmez ülkelerden birisi olduğu açıktır.
Dolayısıyla, doğal gazda farklı bölgelerden farklı üreticilerin bir araya gelerek kurulacak bir örgüte ihtiyacın arttığı bir dönemdeyiz.
Yazar: Erdal Tanas Karagöl
