Kenevir veya kendir tek yıllık, çift çenekli ve otsu bir bitki cinsi. 50 cm’den 3 m’ye kadar büyüyebiliyor. Cinsin gövde kısmı dik ve içi boş olup üzerleri dikenimsi tüylerden dolayı pürtüklü.
Doğadaki bütün bitkiler gibi kenevir de erkek ve dişi olmak üzere ikiye ayrılır.
Esrarın etken maddesi kenevirin dişisinde erkeğine kıyasla 4-5 kat daha fazla bulunur. Bu sebepten esrar, dişi hint kenevirinden elde edilir.
Doğadaki üremesi tozlaşma ile ve rüzgâr vasıtasıyla gerçekleşir.
Kenevir, tarih boyunca bitkisel hammadde kaynağı ve keyif verici madde olarak kullanılmış.
Bitkinin saplarında bulunan lifler, iplik, dokuma ve kumaş yapımında, hamurlu kısmı ise kâğıt yapımında kullanılıyor.
Endüstriyel amaçlar için ıslah edilmiş olan endüstriyel kenevir ise uyuşturucu satıcılarının ya da kullanıcılarının işine yaramayan bir ürün.
**
Bizim konumuz da bu.
Yani ekonomik ve tıbbi alana hitap eden kendir veya endüstriyel kenevir.
Dünyada en hızlı büyüyen bitkiler arasında yer alıyor.
İnsanlık tarihinden bu yana dünyada lif haline getirilen ilk bitkilerden biri.
Kâğıt, ip, tekstil, giyim, biyolojik olarak parçalanabilen plastikler, boya, yalıtım, biyoyakıt, gıda ve hayvan yemi gibi çeşitli ticari ürünlere dönüştürülebilen, çevreyi kirletmeyen hatta bol oksijen üreten, toprağı zenginleştiren sağlıklı çok stratejik bir ürün.
**
100 yıl önce uyuşturucu yapılıyor bahanesi ile kenevirin dünyada üretiminin yasaklanmasına yönelik baskı yapanlar da muhtemelen evrenin tehlikeli zararlıları haline dönüşen küresel şirketlerin arkasındaki karanlık sermaye sahipleriydi.
Kenevir üretimine fren yapıldıktan sonra petrolden yapılan çevreye ve sağlığa zararlı plastik, kimyasal ve sentetik bütün yan ürünler dünya piyasasına hâkim oldu.
Dünyayı yaşanmaz hale getiren küresel sermaye elde ettiği bu güçle bugün, “Siyonist İsrail’e, çocukları öldür, para bizden” diyebilecek kadar küstahlaştı.
**
Bugün kenevirin çevreci özelliği dünyada yeniden keşfedilirken üretimi de artmaya başladı.
Osmanlı döneminden bu yana Anadolu’da ekilen ve Cumhuriyet döneminde de 1940’lara kadar devam eden kenevir üretimi zaman içinde azaldı ve kenevir ithal eder duruma geldik.
2019 yılında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kenevir üretimine destek açıklamasından sonra kenevir yeniden iş dünyasının ilgi alanına girdi.
Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi tarafından ‘endüstriyel kenevir’ üretimi için belirlenen 20 şehirden 11’inde ekim yapıldı.
**
Bu hafta davet üzere gittiğimiz Keneviro firmasının ekim yaptığı şehirlerden biri olan Amasya ve Samsun’da ekilen endüstriyel kenevirin nasıl hasat edildiğini gördük.
19 Mayıs Üniversitesi’nin ıslah ettiği ‘Narlı tohumu’nun kullanımını 10 yıllığına satın alan Keneviro firması, Samsun’un Havza ilçesinde kenevir fabrikası kurmuş.
Firmanın sahibi olan Uğur Balkuv aslında tekstil ve triko işiyle uğraşan bir yatırımcı.
ABD’ye okumaya gittiğinde kenevirin stratejik önemini fark eden Türkiye’ye döndükten sonra işadamı babasını kenevir üretimine ikna eden oğlu Orhun Balkuv’un vesile olduğu kenevir üretimi hikayesi milli projeye dönüşmek üzere.
Keneviro, 30 milyon dolar yatırım yaparak Samsun Havza OSB’de kurduğu kenevir işleme fabrikasıyla da tohumdan nihai ürüne kadar üretim zincirini kurmuş.
Fabrika şu an kademeli olarak faaliyete geçti ve Ocak 2024’te tüm fonksiyonları ile üretime başlayacak.
İlk etapta, ham ve boyalı elyaf, boyalı ve ham iplik, kıtık, kıtıktan yüzde 100 doğal kedi kumu ve hayvan altlığı üretilecek.
**
Kenevirin milli projeye dönüşmesi için iki şey lazım;
Birincisi işadamı Uğur Balkuv eşi Nadia ve iki oğlu Orhun ve Uğur Balkuv gibi projeye inanan girişimci 50 aile.
İkincisi kenevire Uğur Balkuv’un ifadesiyle pozitif ayrımcılık yapılması.
Yani buğdaya, arpaya yulafa ayçiçeğine verilen prim desteği kadar hatta biraz daha fazlasının kenevire de verilmesi.
Çiftçiyi üretime teşvik etmenin yolu ona kazandırmak.
Kenevirde veya üretimde dünyada stratejik oyuncu olmanın tek yolu kazan kazan ilkesi.
Önce çiftçi kazanacak, sonra girişimci sonra devlet.
Yazar: Yaşar Süngü
