Bakı. TurkicWorld:

Repressiya qurbanı olmuş tədqiqatçı Xalid Səid Xocayevin XX əsrin 30-cu illərində Azərbaycan dilinə tərcümə etdiyi Mahmud Kaşğarinin “Divani lüğət-it-türk” əsəri çapa hazırlanır.

TurkicWorld xəbər verir ki, bu barədə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Rəyasət Heyətinin iclasında bildirilib.

AMEA prezidenti, akademik İsa Həbibbəyli Mahmud Kaşğarinin Türk dünyasının dahi şəxsiyyəti olmaqla yanaşı, bütün dünyada tanınan, həmişəyaşar alimlərdən olduğunu vurğulayıb.

AMEA prezidenti qeyd edib ki, Mahmud Kaşğarinin müəllifi olduğu, türk dünyasının ilk ensiklopedik əsəri olan “Divani lüğət-it-türk” türkcənin bizə məlum ən qədim lüğətidir, qiymətli və əhəmiyyətli topludur. Kitabın ərəblərin türk dilini öyrənməsi üçün yazıldığını deyən akademik İsa Həbibbəyli lüğətin hikmətli sözlər, atalar sözləri, şeir, nəsr kimi nümunələrlə zəngin olduğunu diqqətə çatdırıb. O, ərəb dilinin lüğət qaydalarına uyğun yazılmış, səkkiz bölmədən ibarət bu mükəmməl əsərin XI əsrdə söz varlığının genişliyini, müxtəlifliyini nümayiş etdirməklə yanaşı, həm də o dövrdə insan və cəmiyyət həyatı ilə, türklərin maddi və mənəvi mədəniyyəti ilə bağlı maraqlı qeydləri özündə cəmləşdirdiyini bildirib.

Sovet hakimiyyəti illərində bu əsərin ilk dəfə özbək dilinə tərcümə olunduğunu söyləyən AMEA rəhbəri “Divani lüğət-it-türk”ün dilimizə özbək əsilli tədqiqatçı Xalid Səid Xocayev tərəfindən tərcümə edildiyini, lakin 1937-ci ildə Xalid Səid Xocayevin günahsız ittiham olunaraq həbs edilməsindən sonra divanın 1500 səhifəlik əlyazmasının indiyədək aşkara çıxarılmadığını diqqətə çatdırıb.

Akademik İsa Həbibbəyli uzun axtarışlardan sonra AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunda Xalid Səid Xocayevin tərcüməsinin ilk dəfə olaraq aşkar edildiyini və üzərində müvafiq transliterasiya və mətnşünaslıq işi aparıldıqdan sonra kitabın nəşrə hazırlandığını bildirib.